بررسی طرح آینده فناوری اطلاعات ایران در ایران هوشمند

آینده فناوری اطلاعات ایران، سناریویی است که دولت در پی برنامه‌ریزی آن است. معاون وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در جلسه‌­ای که جهت دستیابی به اهداف ایران هوشمند برگزار شده بود، اعلام نمود، این وزارت جهت تحقق اهداف خود چهار سناریو در نظر گرفته است.

امیر ناظمی، به عنوان معاونت این  وزارتخانه، گفت: هر سناریویی اگر بر پایه تکنولوژی و فناوری باشد، به طور قطع به موضوعات دیگری نیز بستگی پیدا خواهد کرد. منظور از یک سناریو، روش رسیدن به آینده‌ای است که اتفاق خواهد افتاد. هر سناریو برنامه‌ریزی یک آینده فناوری اطلاعات مختلف است که اگر حادث شود، وضعیت حال را دگرگون خواهد ساخت.

کدامیک از سناریو‌ها، آینده فناوری اطلاعات را شکل خواهند داد؟

ناظمی در طرح این سوال به این موضوع اشاره کرد که عدم قطعیت وجود دارد و ممکن است به یک وضعیت دوگانه برسیم که هریک که حادث شد، به گونه‌ای سرنوشت ما را تغییر خواهد داد. در حال حاضر در پیش روی بخش فناوری و ارتباطات در ایران و همینطور جهان، دو عدم قطعیت وجود دارد، که باید به آن‌ها پاسخ داد.

اول آنکه آیا در آینده فناوری اطلاعات، میان دست اندرکاران بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات، جنگی به وقوع خواهد پیوست یا آنکه رقابت سالم همراه با همکاری خواهند داشت؟ دوم آنکه آیا جامعه به این پیشرفت فناوری اعتماد خواهد کرد و این تغییرات را خواهد پذیرفت؟ و یا همراه با شک و تردید در برابر آن مقاومت خواهد نمود؟

او در ادامه صحبت­‌های خود، به این موضوع اشاره کرد که پدید آمدن عدم قطعیت‌­ها ما را به تشکیل سناریو می­‌رساند. که در برابر این دو پدیده، چهار سناریو برای آینده فناوری اطلاعات به وجود خواهد آمد که به شرح زیر است.

چهار سناریو برای آینده فناوری اطلاعات

در سناریوی اول بین دست اندرکاران این حوزه رقابت سالم و همکاری هست و جامعه در عین اعتماد، آن‌ها را پذیرش می­‌کند که اسم این سناریو، مغز جهانی خصوصی سازی خواهد بود.

در این حالت اعتماد عمومی وجود داشته و از ابزارهایی که بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در اختیار جامعه می­گذارد، در سطح وسیع استفاده خواهد شد. رقابتی که بین شرکت­‌ها و کشورها نیز در این سناریو وجود دارد، رقابت بر سر دسترسی به اطلاعات و میزان استفاده از تکنولوژی و فناوری خواهد بود و آینده فناوری اطلاعات روشن خواهد بود.

علی ناظمی در ادامه گفت: سناریوی دوم اینکه اعتماد عمومی وجود دارد، ولی بین کشورها و شرکت­‌ها نزاع و درگیری است. در این حالت کشورها برای دسترسی به اطلاعات با هم نبرد می­‌کنند و دنیا به بخش‌­هایی قسمت شده که هر کدام سعی دارد داده‌­های خود را حفاظت کرده و رقابت در قلمرو فناوری و اطلاعات به نوعی ملی‌گرایی تبدیل خواهد شد.

او در مورد سناریوی سوم گفت: در این حالت بین شرکت‌­ها و کشورها برای دسترسی به اطلاعات و دستیابی به تکنولوژی درگیری خواهد بود که ناچار به  آن عنوان دارک وب داده خواهد شد، زیرا عموم به اطلاعات به صورت غیر مشروع‌ دسترسی خواهند داشت و آینده فناوری اطلاعات تیره خواهد شد.

رقابت میان دست اندرکاران و شرکت­‌ها

در این وب سیاه، اطلاعات و امنیت به مانند یک اسلحه رشد کرده و سرانجام باعث خواهد شد که برای استفاده از فناوری و تکنولوژی مقاومت و ممانعت به وجود آید.

ناظمی در خاتمه اذعان نمود که در سناریوی چهارم رقابت میان دست اندرکاران و شرکت­‌ها وجود دارد و عموم مردم با شک و تردید در قبال آن به مقاومت می­‌پردازند. در این حالت رسیدن به هوشمندی به تاخیر افتاده و حتی با پیشرفت تکنولوژی، مردم تمایل استفاده از آن را از دست داده­اند، ولی دولت‌ها علاقمند به جمع‌آوری اطلاعات می­‌گردند. آینده فناوری اطلاعات نیاز به بحث بیشتر خواهد داشت.