فرمول راه‌اندازی کسب‌وکار و کارآفرینی به سبک استارتاپ (بخش پنجم)
فرمول راه‌اندازی کسب‌وکار شماره 25: اعضای هیئت‌مدیره را مشخص کنید
برای فعالیت داشتن به‌عنوان یک کسب‌وکار موفق شما نیاز به این دارید که اصولی و قانونمند پیش بروید. یکی از مصادیق رعایت این اصول ثبت شرکت و داشتن یک هیئت‌مدیره برای کسب‌وکارتان است.
تعیین هیئت‌مدیره می‌تواند نقش بسزایی در پیشبرد اهداف کسب‌وکار شما داشته باشد. به همین دلیل باید دقت بالایی در انتخاب آن‌ها داشته باشید. هیئت‌مدیره می‌تواند متشکل از بنیان‌گذاران و همچنین سرمایه‌گذاران باشد.
هیئت‌مدیره دارای یک مدیرعامل است که وظیفه او اجرای برنامه‌ها و استراتژی‌های آن کسب‌وکار است. همچنین او می‌بایست تیم را هدایت کند و به هیئت‌مدیره گزارش دهد.
برای انتخاب هر یک از اعضای هیئت‌مدیره باید شاخص‌ها و استانداردهایی را مدنظر قرار دهید. باید افرادی برای عضویت در هیئت‌مدیره انتخاب شوند که دارای تخصص لازم باشند و به نظر من حتماً خودشان هم در کسب‌وکار فعالیت داشته باشند.
یکی دیگر از معیارهای انتخاب اعضای هیئت‌مدیره، داشتن تجربیات لازم و کافی در زمینه‌های مورد نیاز کسب‌وکار و صنعتی است که در آن فعالیت خواهید کرد.
از دیگر عوامل بسیار کلیدی انتخاب هیئت‌مدیره، داشتن سلامت اخلاقی و داشتن روحیه کار تیمی است. که به نظر من این مورد می‌تواند به عنوان مهمترین معیار در نظر گرفته شود. زیرا می‌توان تخصص و تجربه را در مدت‌زمان کوتاهی یاد گرفت، اما پرورش مهارت‌های فردی و تیمی نیاز به زمان بیشتری دارد.
همچنین با بررسی‌ها و تحقیقات انجام‌شده، دلیل شکست بسیاری از کسب‌وکارهای نوپا در مراحل ابتدایی، نبود همین عامل در میان اعضای تیم است. یعنی نبود سلامت اخلاقی و نداشتن روحیه تیمی! پس باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشیم.
فرمول راه‌اندازی کسب‌وکار شماره 26: به استخدام ستاره‌ها بپردازید و آن‌ها را مدیریت کنید
نیروی انسانی کارآمد قلب تپنده هر کسب‌وکار موفقی محسوب می‌گردد. نیروی انسانی اصلی‌ترین منبع رشد و توسعه کسب‌وکارها هستند و برای داشتن این‌چنین منابعی شما می‌بایست استراتژی جذب نیروهای انسانی خود را تعیین کنید.
استراتژی‌های جذب نیروی انسانی شرکت شما باید به‌گونه‌ای باشد که بتوانید ستاره‌ها را به استخدام شرکت خود در آورید. در این حالت حتی شما می‌توانید برای ایجاد انگیزه بیشتر به آن‌ها به‌جای حقوق، سهام بدهید. این‌گونه هم در منابع مالی شما صرفه‌جویی می‌گردد و هم باعث مشارکت بیشتر کارکنانتان در محیط کار می‌گردد.
پیش از این هم گفته‌ام که منظور از استخدام ستاره‌ها این است که افرادی را جذب و استخدام کنید که توانایی ستاره شدن را داشته باشند، نه اینکه از ابتدا به سراغ افرادی بروید که ستاره هستند.
زیرا جذب این‌چنین افرادی کار ساده‌ای نیست. به این خاطر که این افراد در استخدام دیگر شرکت‌ها با امتیازات و حقوق بسیار خوبی هستند، که برای جذبشان نیاز به دادن امتیازات بسیار بیشتری نسبت به آن شرکت‌ها هستید.
همین موضوع خود به تنهایی برای شما بار مالی بسیار فراوانی خواهد داشت و موجب می‌شود که کسب‌وکار نوپای شما از مسیر اصلی خود منحرف گردد.
در استخدام افراد مناسب برای کسب‌وکارتان باید به چند نکته توجه ویژه داشته باشید.
اولین نکته توجه به سوابق کاری فرد است. زیرا استخدام فردی که حداقل سوابق کاری را در زمینه مورد نظر شما نداشته باشد، موجب می‌شود که انرژی و زمان زیادی را به آموزش حداقل‌های مورد نیاز بگذارید که این مورد زیاد خوشایند نخواهد بود.
دومین نکته، توجه داشتن به خصوصیات، ویژگی‌ها و مهارت‌های فردی است که او را مناسب برای کسب‌وکار می‌کند. پیش از این هم بیان شد که داشتن این مهارت‌ها چه نقش مهمی در کسب‌وکار شما خواهد داشت. پس نیاز است که این مورد را با دقت بیشتری مدنظر قرار دهید.
و سومین نکته این است که باید فردی را جذب کنید که بتواند با ساختار و فرهنگ‌سازمانی که می‌خواهید در کسب‌وکارتان اجرایی کنید همخوانی داشته باشد.
هنگام جذب و استخدام افراد این نکته را به خاطر بیاورید که اعضای تیم هستند که باعث ارزشمند شدن کسب‌وکارتان خواهند شد. زیرا سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری بر روی کسب‌وکارتان به به مهمترین نکته‌ای که توجه می‌کنند، کارکنان و اعضای تیم شماست که یا در قالب بنیان‌گذار همراهتان هستند یا جذب کسب‌وکارتان شده‌اند.
فرمول راه‌اندازی کسب‌وکار شماره 27: استراتژی مالی و حسابداری خود را تعیین کنید
نیاز نیست از رشته‌های مالی و حسابداری فارغ‌التحصیل شده باشید تا بتوانید امور مالی کسب‌وکارتان را مدیریت کنید. تنها کافی است اطلاعاتی از مسائل بانکی، مسائل اعتباری و قوانین مالیاتی داشته باشید تا فهم عمیق و درستی از مسائل مالی کسب‌وکارتان داشته باشد.
اگر نتوانید به‌درستی استراتژی‌ها و مسائل مالی را تبیین کنید، کسب‌وکار شما شکست خواهد خورد. زیرا نمی‌توانید منابع مالی، اسناد مالی، قیمت‌گذاری و خرج و مخارج کسب‌وکارتان را به‌درستی مدیریت کنید و این یعنی گام نهادن در مسیر شکست.
شما می‌توانید فردی را به‌عنوان حسابدار در کنار خود داشته باشید، ولی حتی با وجود این فرد، مانند مسائل حقوقی شما باید به حداقل نکات کلیدی این مسائل آگاهی و اشراف کامل داشته باشید.
یکی دیگر از مواردی که در بحث مالی و حسابداری باید مدنظر قرار دهید، موضوع بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی مالی است. زیرا برای داشتن یک استراتژی مالی مناسب باید تصمیم‌گیری‌های مناسبی در زمینه سرمایه‌گذاری، تأمین مالی و سیاست تقسیم سود داشته باشید.
استارتاپ‌ها معمولاً با کمترین منابع که اغلب به صورت منابع مالی شخصی، خانوادگی، جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران یا جلب حمایت از شتاب‌دهنده‌ها است شروع به کار می‌کنند. برای همین توجه داشتن به مسائل مالی و استراتژی‌های مالی استارتاپ جهت حفظ سرمایه و منابع مالی بسیار مهم و کلیدی است.
هدف این است که بتوانید به صورت هوشمندانه و با تبیین استراتژی مالی، بدون گرفتن وام و سرمایه‌گذاری بدون برنامه (مگر در صورت ضرورت)، منابع موجود را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنید.
فرمول راه‌اندازی کسب‌وکار شماره 28: ارزش‌گذاری شرکت را انجام دهید
برای توسعه کسب‌وکار خود نیاز به جذب سرمایه‌گذار دارید، به همین دلیل باید ارزش شرکت خود را محاسبه کرده باشید و از آن آگاه باشید. زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال این هستند تا بدانند ارزش شرکت شما در حال حاضر و آینده به چه میزانی است.
به نظر می‌آید که برای ارزش‌گذاری کسب‌وکارهای نوپا که در مراحل اولیه قرار دارند، فرمول و سازوکار واحدی وجود نداشته باشد. اما می‌توان به‌صورت ذهنی و تخمینی و با در نظر گرفتن مدل کسب‌وکارتان این کار را انجام دهید.
البته روش‌هایی هم وجود دارد که می‌توان با تلفیقی از آن‌ها به یک ارزش‌گذاری مطلوب دست‌یابیم. روش‌هایی که در ادامه به پنج مورد از آن‌ها خواهم پرداخت:
- روش برکاس. ارزش‌گذاری در این روش بر اساس ارزیابی 5 فاکتور کلیدی موفقیت است.
- روش مجموع عوامل ریسک. که در این روش ارزش‌گذاری مبتنی بر ارزش پایه‌ای که بر مبنای 12 عامل ریسکی استاندارد که استارتاپ‌ها می‌توانند داشته باشند، صورت می‌گیرد.
- روش سرمایه‌گذاری خطرپذیر. ارزش‌گذاری استارتاپ‌ها در این روش بر مبنای نرخ بازگشت سرمایه مورد انتظار سرمایه‌گذار است.
- روش ارزش خالص دارایی. این روش برای یک استارت‌آپ در مراحل اول کار آن روش مناسبی نیست؛ اما با گذشت زمان و افزایش ارزش دارایی‌های نامشهود (مانند: فناوری ابداعی، محصول/خدمت، برند و …) و همچنین دارایی‌های مشهود (دفتر، ماشین‌آلات، موجودی کالا و …) می‌تواند مورد استناد قرار بگیرد.
- روش نسبت قیمت به سود: این روش در مورد شرکت‌های نوپا بسیار کاربرد دارد. در این روش برای هر صنعت یک ضریب خاص وجود دارد که با ضرب کردن آن در میزان سود سالانه‌ی شرکت، ارزش استارت‌آپ به دست می‌آید. به‌عنوان‌مثال: ضریب بخش تولیدی 5 تا 10، ضریب بخش خدمات مهندسی 8 تا 12 و صنعت نرم‌افزار 8 تا 15 است.
فرمول راه‌اندازی کسب‌وکار شماره 29: به دنبال جذب سرمایه‌گذار باشید
حال که ارزش کسب‌وکارتان را مشخص کردید می‌توانید به دنبال سرمایه‌گذار بگردید. البته من به‌تمامی کسب‌وکارهایی که به آن‌ها مشاوره می‌دهم، پیشنهاد می‌کنم جذب سرمایه آخرین راهکار برای حفظ و توسعه کسب‌وکارشان باشد.
در آغاز بهتر است سرمایه‌گذاری توسط خود بنیان‌گذاران و خانواده آن‌ها صورت پذیرد. ولی درصورتی‌که نیاز به سرمایه‌ای بیشتر برای توسعه کسب‌وکار نیاز داشتید، باید به سراغ سرمایه‌گذاران فرشته بروید که تمایل دارند با پذیرش ریسک بر روی کسب‌وکارهای نوپا سرمایه‌گذاری کنند.
که البته این را هم باید مدنظر قرار دهید که این سرمایه‌گذاری از شرایط بسیار سختی برخوردار است، زیرا سرمایه‌گذاران فاکتورهای مختلفی را برای سرمایه‌گذاری مدنظر قرار می‌دهند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنم.
- چه مسئله‌ای را می‌خواهید حل کنید.
- راه‌حل پیشنهادی شما برای حل این مسئله چیست.
- چه محصول یا خدماتی را عرضه خواهید کرد.
- اندازه بازار هدف چقدر است.
- بیزینس مدل شما چیست.
- استراتژی‌های بازاریابی‌تان چیست.
- تعداد مشتریان فعلی و سهم هر کانال بازاریابی چه مقدار است.
- رقبا و مزیت رقابتی کسب‌وکار شما نسب به آن‌ها چیست.
- تعداد اعضای تیم و تخصص هر یک از آن‌ها چیست.
- نحوه‌ی توزیع سهام بین هر یک از سهامداران به چه گونه است.
- نمودار درآمد و هزینه در سال جاری‌تان به چه شکلی است.
- میزان سرمایه مورد نیاز و پیشنهادی‌تان باید کاملاً مشخص باشد.
- برنامه و نحوه استفاده از سرمایه در توسعه کسب‌وکارتان به چه صورت است.
فرمول راه‌اندازی کسب‌وکار شماره 30: استراتژی خروج از شرکت را تعیین کنید
هر آغازی را پایانی است! لذت راه‌اندازی و مدیریت یک کسب‌وکار می‌تواند در تمامی طول عمر شما همراهتان باشد. کسب‌وکاری که توسعه‌یافته و دارای ارزش فراوانی است.
اما زمانی که مقداری از سهام شرکت را به سرمایه‌گذاران واگذار می‌کنید، این امر مقداری کار را مشکل می‌کند. بهتر است در این مواقع استراتژی برای نقد کردن ارزش سهامتان داشته باشید.
صرف‌نظر از نوع سرمایه‌گذاری، یک استراتژی خروج مؤثر باید برای هر احتمال مثبت و منفی برنامه‌ریزی شود. این برنامه‌ریزی باید بخش جدایی‌ناپذیر از تعیین ریسک‌های مربوط به سرمایه‌گذاری باشد.
برای تبیین استراتژی خروج از شرکت پیشنهاد می‌گردد که حتماً با مشاوران و متخصصان مالی خود همفکری نمایید و بهترین استراتژی را انتخاب نمایید.
بهترین استراتژی خروج، از طریق عرضه اولیه سهام یا خرید توسط شرکت‌های بزرگ‌تر می‌تواند صورت پذیرد. البته استراتژی‌های دیگری هم برای خروج از شرکت وجود دارد، که به برخی از این استراتژی‌ها در ادامه خواهم پرداخت.
اولین استراتژی خروج، نقد شوندگی است. این استراتژی بیشتر مناسب کسب‌وکارهای کوچک، مخصوصاً کسب‌وکارهایی که توسط یک نفر هدایت می‌شود، می‌باشد. در این استراتژی مبنای کار، بر اساس فروش دارائی‌های کسب‌وکار است.
دومین استراتژی خروج، فروش کسب‌وکار به کسب‌وکار دیگر است. این استراتژی مورد استقبال بسیاری از کسب‌وکارها در هنگام رقابت با یکدیگر است. زیرا یکی از راه‌های خارج کردن رقیب از فضای رقابت، پیشنهاد خرید دادن آن کسب‌وکار است. این نوع استراتژی موجب فروش سریع و کسب سود حداکثری برای شما خواهد بود.
و سومین استراتژی خروج، عرضه اولیه سهام (IPO) در بورس است. این استراتژی شاید برای تمامی کسب‌وکارهای نوپا مناسب نباشد، ولی می‌تواند استراتژی مناسبی برای خروج شما از کسب‌وکارتان شود. عرضه سهام می‌تواند سود بسیار زیادی را عاید شما کند، اما تبدیل‌شدن به یک شرکت سهامی عام یک فرآیند طولانی و پرهزینه است که باید تمامی جوانب آن را بسنجدید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.